تلمیحات و اشارات دیوان شاپور تهرانی

ادبیات هر ملت بازتاب تمدن و فرهنگ آن و گنجینه ای سرشار از اشارات گوناگون به اندیشه ها، باورها، شیوه ها ی زندگی و آداب و رسوم است. از این رو شناسایی و حفظ آن ها، حفظ ارزش ها و میراث کهن و دیرین جامعه به شمار می رود. کاربرد اشارات و تلمیحات در شعر سبک هندی تحول و گسترش بسیار یافت؛ اشاره به رسوم دوره ی صفویه، اشارات عامیانه، اشارات مربوط به صنایع و... وارد شعر فارسی شد. در این پایان نامه، دیوان شعر «شاپور تهرانی» از نظر تلمیحات و اشارات بررسی شد و تلمیحات و اشارات آن به مسائل گوناگون به صورت الفبایی فهرست گردید. و برای هر کدام با توجه به منابع در دسترس توضیحاتی داده شد و برای هر مورد شاهد مثال هایی از دیگر شاعران ذکر گردید تا به استواری سخن شاعر و مستند کردن توضیحات کمک کند. تلمیحات و اشاراتی که جمع آوری شد طیف گوناگونی از مسائل مذهبی، آداب و رسوم مردمی و عامیانه را شامل می شود. اشاراتی نظیر: آخرالزمان، استخاره، ذوالفقار، اصحاب کهف، پری، پری خوانی، جناغ شکستن، چشم بد، زنّار، رگ خواب، کاسه ی همسایه، نظربندی و ... . با توجه به اینکه شاپور سفرهایی به هند داشته و با فرهنگ آن دیار آشنا بوده است، در شعر او اشاراتی به فرهنگ هند و مناطق مختلف آن دیده می شود که البته این اشارات خیلی چشمگیر نیستند. اساس کار در این پژوهش «دیوان شاپور تهرانی» تصحیح دکتر یحیی کاردگر است که از دیگر تصحیح ها اعتبار علمی بیشتری دارد. کلمات کلیدی: شاپور تهرانی، سبک هندی، تلمیحات، اشارات، آداب و رسوم.